wtorek, 21 stycznia 2014

Zaopatrzenie ortopedyczne

Zaopatrzenie ortopedyczne jest to całokształt działań związany z uzupełnieniem defektów strukturalnych i funkcjonalnych narządu ruchu za pomocą konstrukcji mechanicznych.
Cele zaopatrzenia ortopedycznego:
  • Funkcjonalne uzupełnienie brakującej kończyny
  • Ułatwienie, bądź umożliwienie chodzenia
  • Poprawa stabilizacji niesprawnej kończyny
  • Odciążenie chorej części narządu ruchu
  • Zmniejszenie dolegliwości bólowych
  • Korekcja zniekształcenia

Podział zaopatrzenia ortopedycznego
  • protezy
  • ortezy
  • sprzęt pomocniczy
Protezy są to konstrukcje mechaniczne zastępujące brak części lub całej kończyny. Służą do odtwarzania podstawowych czynności ruchowych i podpórczych oraz funkcji kosmetycznych. Inaczej można zdefiniować protezę jako  sztuczną kończynę zastępującą kończynę naturalną (utraconą) zarówno pod względem jej funkcji mechanicznych jak i pod względem jej zewnętrznego kształtu i wyglądu. Budowa protez jest zazwyczaj uproszczona i oparta na ogólnym schemacie anatomii kończyny.

Ortezy są to różnorodne, indywidualnie dobrane, dopasowane konstrukcje techniczne (obuwie, aparaty, łuski, tutory, wkładki.etc.) dostosowane do istniejących części narządu ruchu i spełniające określone zadania mechaniczne. Służą do poprawy trwale upośledzonej czynności ruchowej.

Sprzęt pomocniczy ma na celu zwiększenie stopnia samodzielności osób niepełnosprawnych i ułatwić codzienną egzystencję. Może ułatwiać poruszanie się lub wykonywanie określonych czynności  przez pacjentów z dysfunkcją narządu ruchu. Rozwiązuje problemy natury fizjologicznej, kosmetycznej, etc. Przykłady:pomoce lokomocyjne: laski, czwórnogi, wózki inwalidzkie, pomoce do pionizacji: stół pionizacyjny, a także pomoce pielęgnacyjne: materace, fotele sanitarne.

piątek, 10 stycznia 2014

Zestaw ćwiczeń dla pacjentek po mastektomii w trakcie radioterapii

Ćwiczenia należy wykonywać 3x dziennie, po 30 minut. Rytm ćwiczeń powinien być dostosowany do oddechu. Między ćwiczeniami polecam pacjentce wykonać wdechy i wydechy.

Ćwiczenia dłoni
  • Pozycja wyjściowa: kończyna strony operowanej  ułożona powyżej poziomu barków.
  • Ruchy palców:
  • zginanie i prostowanie
  • ruchy rozstawne i przeciwstawiania palców
  • ruchy palców jak przy pisaniu na maszynie
  • podobne ruchy tylko z wyprostowanymi palcami
  • ruchy nadgarstka: zginanie dłoniowe, zginanie grzbietowe, przywiedzenie dłoni w kierunku łokciowym i promieniowym, ruchy okrężne
  • zaciskanie palców w pięść - wytrzymanie 3 s.- wyprostowanie palców - kilka ruchów wstrząsania kończyną
  • zginanie i prostowanie w stawie łokciowym
  • nawracanie i odwracanie przedramienia

Ćwiczenia obręczy barkowej i kończyny strony operowanej

Ćw. 1.
Pw.: siedzenie na krześle z oparciem, łopatki wraz z tułowiem przylegają do oparcia, ręce oparte na kolanach trzymają laskę nachwytem. Unoszenie wyprostowanych rąk przodem w górę - zatrzymanie 3s.- powrót do Pw.

Ćw. 2.
 Pw. jak w ćw. 1. Zataczanie laską dużych kół w kierunku od siebie i do siebie, z zatrzymaniem w najwyższym punkcie przez 3 s.

Ćw. 3.
Pw. jw.  dłonie obejmują końce laski. Ruch odwodzenia kończyny za pomocą laki bokiem w górę - zatrzymanie na 3s. i powrót do Pw.
Ćw. 4.
Pw.: siedzenie okrakiem na krześle, przodem do oparcia, tułów wyprostowany, łopatki ściągnięte, kończyny opuszczone trzymają laskę podchwytem za tułowiem. Trzykrotny odrzut wyprostowanych kończyn do tyłu - powrót do Pw.

Ćw. 5.
Pw. jak w ćw. 4. Przesuwanie laski po tułowiu w kierunku łopatek, które muszą być ściągnięte, a łokcie odrzucone do tyłu- powrót do Pw.

Ćw. 6.
Pw.: siedzenie na krześle z oparciem, ręce wyciągnięte do przodu i trzymają laskę. Ruch obu kończyn w górę za głowę - zgięcie w stawach  łokciowych - oparcie laski w okolicy karku z jednoczesnym dokładnym przeciwstawieniem łokci do tułowia - powrót do Pw.
Ćw. 7
Pw. stanie tyłem przy ścianie, kk oparte dłońmi o ścianę pod kątem 90 stopni do tułowia. Wolne maszerowanie palcami po ścianie - zatrzymanie w najwyższym punkcie 3 s. - odjęcie dłoni od ściany - trzykrotny ruch okrężny dłoni , kilka ruchów wstrząsania - powrót do Pw.
Ćw. 8.
Pw. stanie tyłem przy ścianie, łopatki, pośladki i pięty przywarte do ściany, kkg odwiedzione pod kątem 90 stopni. Wolne maszerowanie palcami po ścianie, bokiem w górę- zatrzymanie w najwyższym punkcie na 3s. - odjęcie dłoni od ściany -  trzykrotny ruch okrężny dłoni , kilka ruchów wstrząsania - powrót do Pw.
Ćw. 9.
Pw. jak w ćw. 8 Ruch obejmowania tułowia w taki sposób, żeby palce dotykały łopatki strony przeciwnej - powrót do Pw. -  - trzykrotny odrzut kończyny do tyłu - powrót do Pw.

Ćw. 10.
Pw. stanie przodem przy ścianie, kkg odwiedzione do 90 stopni . Dalsze odwodzenie kończyny - zgięcie w stawach łokciowych - skrzyżowanie dłoni na plecach na wysokości łopatek - powrót do Pw.

Ćw. 11.
Pw. jw.   Przywodzenie kkg bokiem w dół - skrzyżowanie na plecach na wysokości łopatek (ruch zapinania stanika) - powrót do Pw.

Ćw. 12
Pw.: stanie bokiem do ściany  w odległości wyciągniętej kończyny, dłoń kończyny operowanej oparta o ścianę, druga kończyna odwiedziona do kąta 90 stopni. Wolne maszerowanie palcami w górę - zatrzymanie w najwyższym punkcie na 3 - 5s. - odjęcie dłoni kończyny strony operowanej od ściany za pomocą ręki zdrowej - trzykrotny ruch okrężny dłoni - kilka ruchów wstrząsania

Ćw. 13
Pw. siedząca lub stojąca, kończyna strony operowanej trzyma piłeczkę lub gąbkę. Kilka ruchów ściskania - przełożenie piki do zdrowej ręki -uniesienie kończyny strony operowanej w górę - kilka ruchów wstrząsania - powrót do Pw.

piszesz.pl

Ćwiczenia i obrazki pochodzą z książki : "Po odjęciu piersi" K.A. Mika

wtorek, 22 października 2013

Fizjoterapia w chorobie Parkinsona



Choroba Parkinsona jest schorzeniem układu pozapiramidowego. Ma ona przewlekły, postępujący charakter. Podstawową rolą układu pozapiramidowego jest kontrola aktywności ruchowej. Układ pozapiramidowy, razem  z układem piramidowym, reguluje prawidłową postawę ciała i ruchy dowolne, napięcie mięśniowe oraz współruchy.

Układ pozapiramidowy posiada bardzo wiele połączeń z innymi poziomami układu nerwowego. Do najważniejszych zaliczamy połączenia z układem piramidowym, z rdzeniem kręgowym oraz z móżdżkiem.
W neuronach układu pozapiramidowego  działa wiele neuroprzekaźników, m.in.:

  • Kwas gama-aminomasłowy (GABA)
  • Kwas glutaminowy (Glu)
  • Acetylocholina (Ach)
  • Dopamina (DA) – odgrywa największą rolę w patofizjologii choroby Parkinsona

Niektóre  z nich mają charakter hamujący, np. GABA, inne pobudzający np. Glu. 
W chorobie Parkinsona dochodzi do zniszczenia neuronów części zbitej substancji czarnej, które produkują znaczne ilości dopaminy. W rezultacie następuje spadek stężenia dopaminy w prążkowiu i jądrze ogoniastym.
Objawy kliniczne choroby Parkinsona pojawiają się dopiero, gdy zniszczeniu ulegnie więcej niż 50% neuronów dopaminergicznych. 
Dopamina – neurotransmiter wytwarzany przez neurony istoty czarnej (ośrodkowego układu nerwowego). W zależności od miejsca działania odgrywa różną rolę.
1. W układzie pozapiramidowym odpowiada za napięcie mięśni, koordynację oraz napęd ruchowy.
2. W układzie limbicznym za emocje.
3. W podwzgórzu reguluje wydzielanie hormonów 
Główne objawy kliniczne choroby Parkinsona:

  • Hipertonia – wzmożenie napięcia mięśni o typie plastycznym (typu „rury ołowianeh”)
  • Hipokineza – obniżenie aktywności motorycznej
  • Drżenie spoczynkowe.

Rozpoznanie choroby Parkinsona stawia się po stwierdzeniu występowania przynajmniej 2 z 3 powyższych objawów.  Diagnoza odbywa się tylko na podstawie obserwacji klinicznych.
Ponadto w chorobie Parkinsona  występują również zaburzenia wegetatywne: wzmożone wydzielanie śliny oraz łojotok, szczególnie dostrzegalny  w okolicy owłosionej skóry głowy, na czole, nosie, w okolicy fałdów nosowo-policzkowych, okolicy zausznej, na klatce piersiowej, w rzucie mostka i okolicy międzyłopatkowej.  U chorych można zaobserwować mikrofagię. Objaw ten jest b. specyficznym przejawem ograniczenia zdolności motorycznych  i amplitudy ruchu.
Objawy główne choroby Parkinsona:

  • Wzmożone napięcie mięśniowe typu plastycznego („rury ołowianej”)
  • Spowolnienie ruchowe
  • Drżenie spoczynkowe

Dodatkowe objawy choroby Parkinsona:

  • Mikrofagia
  • Mowa niewyraźna, monotonna, cicha
  • Iteracje i palialie (wielokrotne powtarzanie zdań lub ich części)
  • Zaburzenia układu wegetatywnego (łojotok, ślinotok, zaparcia, ortostatyczne spadki ciśnienia, zaburzenia termoregulacji, zaburzenia w oddawaniu moczu, nietrzymanie moczu, dysfagia, zaburzenia czynności seksualnych)
  • Początkowo jednostronność objawów
  • Objaw „kręcenie pigułek”
  • Objaw „koła zębatego”
  • Rzadkie mruganie powiekami
  • Zaburzenia skojarzonego ruchu gałek ocznych ku górze
  • Problemy z inicjacją ruchu
  • Chód drobnymi, małymi kroczkami
  • Gwałtowne upadki do przodu (objaw wczesny)
  • Stany depresyjne
  • Dodatni wynik testu z lewodopą
  • Wykluczenie wtórnego parkinsonizmu
  • Ew. badanie PET (z wykazaniem obniżenia metabolizmu DA w istocie czarnej i prążkowiu

Leczenie choroby Parkinsona polega na farmakoterapii. Używa się m.in. leków antycholinergicznych, leków działających na układ dopaminergiczny. 

Usprawnianie w chorobie Parkinsona:

  • Ćwiczenia oddechowe
  • Ćwiczenia równoważne i postawy
  • Doskonalenie chodu
  • Ćwiczenia koordynacyjne
  • Ćwiczenia rozciągające – w celu utrzymania prawidłowej postawy – mięsnie piersiowe i mięśnie górnej części klatki piersiowej; zginacze i prostowniki szyi; mięśnie tułowia; zginacze stawów biodrowych i mięśnie kończyn dolnych
  • Ćwiczenia wolne z piłką, laską, taśmą
  • Ćwiczenia w wodzie
  • Masaż
  • Muzykoterapia i taniec
  • Hipoterapia
  • Terapia zajęciowa – doskonalenia sprawności manualnej i posługiwania się  pomocami ortopedycznymi ułatwiającymi używanie przedmiotów codziennego użytku, zwiększa zdolność  pacjenta do samoobsługi i jego niezależność
Bibliografia:   Fizjoterapia w chorobach układu ruchu, Małgorzata Paprocka-Borowicz, Marcin Zawadzki, Wrocław 2007 
Firma transportowa oferuje przewóz sprzętu rehabilitacyjnego tanio.

wtorek, 24 września 2013

Postępowanie usprawniające w uszkodzeniu nerwów obwodowych

Na usprawnianie w uszkodzeniu nerwów obwodowych składają się zarówno zabiegi fizykalne, jak i kinezyterapia.
Kinezyterapia ma na celu:
  • zapobieganie pojawianiu się i opóźnienie zmian degeneracyjnych w mięśniach, zaników mięśniowych, przykurczów
  • przyspieszenie regeneracji włókien osiowych i reinerwacji mięśni
  • zapobieganie przykurczom i zniekształceniom

Niekorzystne funkcjonalnie ustawienie kończyny (ręka opadająca - uszkodzenie nerwu promieniowego, końskie ustawienie stopy - uszkodzenie nerwu strzałkowego) wywołane jest zaburzeniem równowagi mięśniowej działającej na staw oraz wyłączeniem czynności grupy zaopatrywanej przez uszkodzony nerw. Powoduje to rozciągnięcie mięśni porażonych, więzadeł, torebki stawowej, z równoczesnym przykurczem tych elementów po stronie przeciwnej. 

Aby temu zapobiec należy stosować:
  • ćw. bierne w pełnym zakresie ruchów z dociskiem do powierzchni stawowych
  • funkcjonalne ułożenie kończyny - odpowiednie łuski lub ortezy
  • elektrostymulację, która jest najlepszym sposobem na opóźnienie zaników mięśniowych i ich zmniejszenie, a także zapobiega ich zwłóknieniu i zapewnia zachowanie kurczliwości
  • zabiegi termoterapii o przedłużonym działaniu - ocieplane zarękawki, parafinoterapia, ciepłe kąpiele; wpływają one na przyśpieszenie tempa regeneracji włókien nerwowych do 3 mm na dobę, powodują skrócenie czasu odnerwienia i nieczynności mięśni oraz oczekiwania na kliniczne objawy reinerwacju

Gdy pojawią się dowolne skurcze mięśni rezygnuje się ze stosowania elektrostymulacji na rzecz ćw. czynnych, najpierw w formie napięć izometrycznych, ćw. w odciążeniu ( w wodzie, w podwieszeniu, lub ręka fizjoterapeuty).
W miarę wzrostu siły mięśniowej reinerwowanych mięśni stosujemy ćwiczenia wolne i ćwiczenia z oporem. Krótkie ćwiczenia izometryczne z obciążeniem submaksymalnym umożliwiają powrót siły i masy mięśniowej. Natomiast stosują duże obciążenie, do 90% wartości maksymalnej, z małą liczbą powtórzeń, zwiększamy masę mięśniową.

Terapia zajęciowa (ergoterapia) jest korzystną formą usprawniania przy uszkodzeniach nerwów kończyny górnej. Odpowiednio dobrane zajęcia, uwzględniające zainteresowania chorego, wydłużają czas aktywnego usprawniania, przyśpieszając odzyskanie utraconych funkcji ręki.

Bibliografia:   Fizjoterapia w chorobach układu ruchu, Małgorzata Paprocka-Borowicz, Marcin Zawadzki, Wrocław 2007



środa, 21 sierpnia 2013

Uszkodzenie splotu ramiennego



Splot ramienny unerwia kończynę górną oraz mięśnie powierzchowne grzbietu (z wyjątkiem mięśnia czworobocznego). Powstaje z gałęzi brzusznych nerwów rdzeniowych C5 – Th1 (tzw. korzeni splotu).
Z korzeni C5 – C6 powstaje pień górny, z C7 – pień środkowy, korzenie C8 – Th 1 – pień dolny splotu. Wszystkie pnie rozgałęziają się na dwie części: przednia i tylną. Z części tylnych powstaje pęczek tylny, z części przednich pnia górnego i środkowego tworzy się pęczek boczny, a część przednia pnia dolnego przechodzi w pęczek przyśrodkowy.
Z pęczków powstaje 8 nerwów krótkich (7 pochodzi z pęczka bocznego, jeden nerw pachowy – z pęczka tylnego) oraz 6 nerwów długich (z bocznego – nerw mięśniowo skórny i korzeń boczny nerwu pośrodkowego, z tylnego – nerw pośrodkowy, z przyśrodkowego – korzeń przyśrodkowy nerwu pośrodkowego, ner łokciowy, nerw skórny przyśrodkowy ramienia,  nerw skórny przyśrodkowy przedramienia). 
Ilustracja anatomiczna splotu ramiennego z zaznaczonymi obszarami korzeni, pni, pęczków i nerwów.
wikipedia.org
 Zazwyczaj uszkodzenie splotu ramiennego pojawia się jako powikłanie poporodowe. Może ono być również następstwem różnych wypadków, którym można ulec np. instalując autogaz lub prowadząc mając alkohol  (http://www.bdsklep.pl/alkohol-i-tyton,31) we krwi.
Wyróżnia się cztery typy uszkodzenia splotu ramiennego:

  • typ dolny (Klumpkego-Dejerine’a) – obejmuje korzenie C8-Th1 – następuje utrata funkcji prostowników i zginaczy przedramienia oraz mięśni ręki
  • typ środkowy – uszkodzenie korzenia C7 – pojawia się zespół przypominający uszkodzenie nerwu pośrodkowego
  • typ górny (Erba-Duchenn’a) – uszkodzenie korzeni C5- C6 – następuje porażenie mięśni: nad- i podgrzebieniowego, naramiennego, obłego mniejszego, dwugłowego ramienia, kruczo-ramiennego i ramienno-promieniowego w rezultacie pojawiają się zaburzenia: odwodzenia ramienia oraz odwracania przedramienia, zginania w stawie łokciowym oraz zaburzenia czucia w obrębie dermatomów C5 – C6.
  • typ mieszany – występuje najczęściej, obejmuje wiele różnych korzeni nerwowych

Bibliografia:   Fizjoterapia w chorobach układu ruchu, Małgorzata Paprocka-Borowicz, Marcin Zawadzki, Wrocław 2007

wtorek, 23 lipca 2013

Uszkodzenie nerwu promieniowego




Nerw promieniowy bierze swój początek z korzeni C5-C8, czyli z pęczka tylnego splotu ramiennego. Najczęstszą przyczyną porażenia tego nerwu (odwracalną) jest tzw. „zespół sobotniej nocy”, wywołany uciskiem głowy osoby  śpiącej na swoim ramieniu. Dlatego zamiast w sobotę pić lepiej wybrać się na wycieczkę rowerową. Każdy na pewno na w domu rower miejski, albo rower trekkingowy.

Mięśnie unerwiane przez nerw promieniowy:
  • mięsień trójgłowy
  • m. łokciowy
  • m. ramienno-promieniowy
  • m. prostownik promieniowy nadgarstka krótki i długi
  • m. odwracacz przedramienia
  • m. prostownik palców
  • m. prostownik palca małego
  • m. prostownik łokciowy nadgarstka
  • m. odwodziciel długi kciuka
  • m. prostownik kciuka długi i krótki
  • m. prostownik wskaziciela


Objawy porażenia nerwu promieniowego zależą od poziomu uszkodzenia: poniżej ½ ramienia lub powyżej.
Uszkodzenie poniżej 1/2 – 1/3 ramienia powoduje porażenie mięśnia ramienno-promieniowego (a w konsekwencji osłabienie zginania przedramienia), porażenie prostowników nadgarstka, kciuków i palców II-V w stawach międzypaliczkowych dalszych. Jeśli uszkodzenie obejmuje odcinek pachowy, objawy są podobne jak wymienione powyżej, ale dodatkowo występuje porażenie mięśnia trójgłowego oraz zniesienie odruchu z tego mięśnia.

Przyczyny uszkodzenia:

  • uraz drążący
  • złamanie trzonu kości ramiennej
  • ucisk w obrębie dołu pachowego spowodowany opatrunkiem gipsowym oraz przewieszeniem ramienia przez krawędź łóżka w trakcie znieczulenia ogólnego
  • proces rozrostowy w obrębie dołu pachowego
  • ucisk w rowku promieniowym kości ramiennej (porażenie sobotniej nocy), ucisk przez opaskę
  • uciskową
  • mononeuritis multiplex

Przy porażeniu nerwu pośrodkowego mamy do czynienia z tzw. „ręką cepowatą” – brak prostowania palców i nadgarstka oraz osłabienie uścisku dłoni oraz  zaburzenia czucia – grzbietowa powierzchnia palca I-III.


poniedziałek, 29 kwietnia 2013

Uszkodzenie nerwu łokciowego


Nerw łokciowy (nervus ulnaris) pochodzi z korzeni C8- Th1, tzn. z pęczka dolnego splotu ramiennego. Jest to nerw najczęściej ulegający uszkodzeniu.


Mięśnie unerwiane przez nerw łokciowy:


  • m. łokciowy nadgarstka
  • m. głęboki palców (palca IV i V)
  • m. dłoniowy krótki
  • m. odwodziciel palca małego
  • m. przeciwstawiacz palca małego
  • mięsień zginacz palca małego
  • mm. międzykostne
  • m. zginacz krótki kciuka
  • mm. glistowate palca III i IV


Obraz kliniczny uszkodzenia nerwu łokciowego:


  • osłabienie zginania i przywodzenia nadgarstka
  • osłabienie zgięcia palców IV i V
  • porażenie odwodzenia i przeciwstawiania palca małego
  • porażenie przywodzenia i odwodzenia palców
  • porażenie przywodzenia kciuka

W następstwie porażenia nerwu łokciowego następuje zanik mięśni kłębika, a ręka układa się w charakterystyczną „rękę szponiastą”.